W życiu każdego człowieka może przyjść taki moment, w którym doświadczane trudności zdają się być nadmiernie przytłaczające, postrzegane możliwości samodzielnego znalezienia rozwiązania są niewielkie, a dotychczas stosowane strategie radzenia sobie zawodzą. Może pojawić się wówczas poczucie bezradności, bezsilności, a nawet zwątpienia. Jeśli zadajesz sobie pytania:
Psychoterapia poznawczo–behawioralna (cognitive – behavioral therapy – CBT) to metoda leczenia chorób psychicznych i trudności emocjonalnych, która opiera się na założeniu, iż poprzez zmianę dezadaptacyjnego, dysfunkcjonalnego sposobu myślenia można wpłynąć na zmianę odczuwanych emocji i przejawianych zachowań. Terapia służy temu, aby zidentyfikować własne błędne założenia, wzorce myślenia, schematy poznawcze oraz zastąpić je bardziej zdrowymi, realistycznymi
i efektywnymi przekonaniami. W ten sposób dąży się do zmniejszenia cierpienia emocjonalnego oraz zwiększenia efektywności podejmowanych działań. Choć nasze sposoby myślenia, reagowania
i odczuwania wykształciły się w procesie uczenia się w ciągu całego życia, ciągle podlegają one możliwościom zmiany – dzięki procesowi uczenia się możemy je przekształcać nawet w dorosłości.
Jest szczególnie skuteczna w leczeniu zaburzeń afektywnych (zaburzenie depresyjne, afektywne dwubiegunowe, dystymia), lękowych (zaburzenie lękowe z napadami lęku, agorafobia, zaburzenie lękowe uogólnione, fobia społeczna, zaburzenie obsesyjno – kompulsyjne - OCD, zaburzenie stresowe pourazowe - PTSD), jak również zaburzeń osobowości, odżywania (anoreksja, bulimia), związanych
z nadużywaniem alkoholu i substancji psychoaktywnych oraz psychotycznych. Ze względu na trwałość efektów CBT jest metodą z wyboru w leczeniu zaburzeń panicznych, uogólnionych lękowych, OCD, PTSD, zaburzeń afektywnych, a nawet zaburzeń snu (NICE 2004, 2005).
Spotkania mają przebieg indywidualny. Pierwsze 2-3 spotkania mają charakter konsultacyjny, które mają na celu poznanie trudności pacjenta oraz kontekstu, w jakim się pojawiły. Na wstępnym etapie mogą również brać udział ważne osoby z otoczenia klienta. Na podstawie wywiadu diagnostycznego
i testów psychologicznych ustalany jest zasadniczy problem do terapii oraz opracowywana jest jego konceptualizacja, uwzględniająca mechanizm podtrzymywania danej trudności oraz czynniki, które mają na nie wpływ. Ocenia się również motywację do podjęcia terapii. Wraz z klientem określany jest również wstępny plan terapii, uwzględniający cele i sposoby jego realizacji oraz zawierany jest kontrakt terapeutyczny, określający zasady współpracy (zakres terapii, szacunkowy czas jej trwania, terminy spotkań, sposoby kontaktu, warunki odwoływania sesji itp.). Brany jest w nim pod uwagę takie postępowanie terapeutyczne, które może przynieść pacjentowi najwięcej korzyści. Po tym etapie klient podejmuje decyzję, czy wyraża chęć udziału w takiej formie terapii.
W czasie terapii wykorzystuje się różne techniki poznawczo behawioralne, w tym:
Niezwykle istotnym elementem jest praca własna pacjenta, polegająca na systematycznym wykonywaniu określonych ćwiczeń i zadań, ustalanych na każdym spotkaniu terapeutycznym. Ich wdrażanie jest konieczne, aby mogła zajść efektywna zmiana w myśleniu i funkcjonowaniu klienta.